Тоҷикистон:
Ёрӣ намерасонанд, балки маҳкум мекунанд...
Ёрӣ намерасонанд, балки маҳкум мекунанд...
«Бо мушт дар шикамаш сахт задам»
“
«Духтарак дар ҳамонҷо истода буд. Гуфт ки "таксиӣ"? Ҳа, гуфтам. Пурсидам, ки куҷо мерай? Гуфт ки "Алхитой". Дар мошин шинондаму бурдамаш.
Бо мушти сахт дар ишкамаш як бор задам, ду бор задам, дар ҳамин ҳолат ишкамашро қапида, худро партофт. Дидам ки одамон дар наздикӣ ҳастанд, мошинро ҳай карда боло рафтам».
Ин иқтибос аз нишондоди Саъдулло Раупов, гумонбар дар куштори ду духтар дар теппаҳои деҳаи Харангони ноҳияи Варзоби Тоҷикистон аст.
Бо мушти сахт дар ишкамаш як бор задам, ду бор задам, дар ҳамин ҳолат ишкамашро қапида, худро партофт. Дидам ки одамон дар наздикӣ ҳастанд, мошинро ҳай карда боло рафтам».
Ин иқтибос аз нишондоди Саъдулло Раупов, гумонбар дар куштори ду духтар дар теппаҳои деҳаи Харангони ноҳияи Варзоби Тоҷикистон аст.
Шоми 23 сентябри соли 2020 барномаи "Ахбори ВКД" дар бораи ин ду куштор гузориши телевизионӣ пахш кард, ки вокунишҳои зиёдеро дар ҷомеаи кишвар дар пай дошт.
"Моҳи январи соли 2018 Сафаров Дониёр ва Раупов Саъдулло баъд аз мавриди латту кӯб қарор додани Замирамоҳ Ҳайдарова ӯро дар бағоҷи автомашинаи худ ҷойгир ва бо мақсади амалӣ намудани нияти нопоку ҷиноятии худ ба теппаҳои деҳаи Харангони ноҳияи Варзоб бурдаанд. Аз торикии шаб ва набудани ҳеч кас дар атроф истифода карда, гумонбарон аз оҷизии Ҳайдарова суйистифода бурда, мавриди шиканҷаву озори ҷинсӣ қарор дода, бо як бераҳмии махсус гумонбаршудагон Сафаров Дониёр ва Раупов Саъдулло бо роҳи буғӣ кардан ӯро ба ҳалокат расонидаанд. Сипас ба хотири пинҳон намудани изи ҷинояташон гумонбарон ҷасади ҷабрдидаро дар чуқурии тақрибан 50 метр зери хок пинҳон кардаанд",-гуфта мешавад дар изҳороти Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон.
Додситонии ноҳияи Синои шаҳри Душанбе нисбат ба Раупов ва Сафаров бар асоси моддаи 104, қисми 2 (Куштор)-и Кодекси ҷиноии Тоҷикистон парванда боз кардааст.
Барои озор дар ҷойҳои ҷамъиятии Тоҷикистон чӣ ҷазо медиҳанд?
Шурӯъ аз соли 2018 дар Тоҷикистон перомуни озори ҷинсию ҷисмонии занон аз сӯи мардон суҳбатҳои ошкор бештар гардид.
Моҳи июли соли 2018 Сабина Сафоеваи 23-сола, фориғутаҳсили Донишгоҳи тиббии Тоҷикистон бо навиштани як шарҳ дар Facebook изҳор дошт, дигар озори ҷинсиву ҷисмониро аз сӯйи мардон таҳаммул намекунад. Ин навишта вокунишҳои зиёдеро миёни корбарони бахши тоҷикии Facebook ба вуҷуд овард ва дар як муҳлати кутоҳ он 800 "лайк" гирифт ва 200 маротиба ба дигарон тақсим шуд. Зери он садҳо шарҳ навиштанд. Бештари занҳову духтарон аз ҳолатҳои дучор шуданашон ба бадрафтории ҷинсиву ҷисмонӣ қисса карданд.
Баъдтар, чанде аз бонувони фаъол аз шаҳрдории Душанбе хостанд, ки онҳоро аз озору азият ҳифз кунад. Сентябри соли 2018 раиси шаҳри Душанбе Рустами Эмомалӣ дастур дод, ки дар назди РКД-и шаҳр гуруҳи корӣ созмон дода шавад, ки масъулияти он баррасии ҳар шикояту муроҷиати марбут ба рафтори ноҷои мардон нисбат ба занҳо мебошад.
Соли 2019 дар ҷараёни ҳамоиши марбут ба хушунат нисбати занҳо таъкид гардид, ки 2700 таҷҳизоти сабткунанда рафтори мардонро дар кӯчаҳои пойтахт мушоҳида кардааст. Ҳамон сол, пешниҳод гардид, ки дар Кодекси ҷиноии Тоҷикистон барои чунин амалҳо муҷозот ворид карда шавад, ки гуфта мешавад ҳоло мавриди баррасӣ қарор дорад.
Тақрибан ҳамарӯза дар сомонаи расмии РКД-и шаҳри Душанбе аксу наворҳое нашр мешавад, ки аз раванди иҷрои корҳои ислоҳии шахсоне нақл мекунад, ки дар кӯчаҳои пойтахт нисбат ба занону духтарон дағалрафторӣ кардаанд.
Моҳи июли соли 2018 Сабина Сафоеваи 23-сола, фориғутаҳсили Донишгоҳи тиббии Тоҷикистон бо навиштани як шарҳ дар Facebook изҳор дошт, дигар озори ҷинсиву ҷисмониро аз сӯйи мардон таҳаммул намекунад. Ин навишта вокунишҳои зиёдеро миёни корбарони бахши тоҷикии Facebook ба вуҷуд овард ва дар як муҳлати кутоҳ он 800 "лайк" гирифт ва 200 маротиба ба дигарон тақсим шуд. Зери он садҳо шарҳ навиштанд. Бештари занҳову духтарон аз ҳолатҳои дучор шуданашон ба бадрафтории ҷинсиву ҷисмонӣ қисса карданд.
Баъдтар, чанде аз бонувони фаъол аз шаҳрдории Душанбе хостанд, ки онҳоро аз озору азият ҳифз кунад. Сентябри соли 2018 раиси шаҳри Душанбе Рустами Эмомалӣ дастур дод, ки дар назди РКД-и шаҳр гуруҳи корӣ созмон дода шавад, ки масъулияти он баррасии ҳар шикояту муроҷиати марбут ба рафтори ноҷои мардон нисбат ба занҳо мебошад.
Соли 2019 дар ҷараёни ҳамоиши марбут ба хушунат нисбати занҳо таъкид гардид, ки 2700 таҷҳизоти сабткунанда рафтори мардонро дар кӯчаҳои пойтахт мушоҳида кардааст. Ҳамон сол, пешниҳод гардид, ки дар Кодекси ҷиноии Тоҷикистон барои чунин амалҳо муҷозот ворид карда шавад, ки гуфта мешавад ҳоло мавриди баррасӣ қарор дорад.
Тақрибан ҳамарӯза дар сомонаи расмии РКД-и шаҳри Душанбе аксу наворҳое нашр мешавад, ки аз раванди иҷрои корҳои ислоҳии шахсоне нақл мекунад, ки дар кӯчаҳои пойтахт нисбат ба занону духтарон дағалрафторӣ кардаанд.
Гуфта мешавад, парвандаҳои марбут ба озори ҷинсӣ тибқи моддаҳои Кодекси ҷиноии Тоҷикистон – "Таҷовуз ба номус", "Маҷбур намудан ба ҳаракатҳои дорои хусусияти шаҳвонӣ" ва "Майдаавбошӣ" боз карда мешавад.
Соли 2018 пешниҳод шуд, ки ба Кодекси ҷиноӣ моддаи алоҳидае дар мавриди озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ ворид карда шавад. Пешниҳод аз ҷониби Додситонии кулл ва Додгоҳи олӣ дастгирӣ ёфт, аммо нақша ҳанӯз коркард нашудааст ва маълум нест, ки барои чунин амалҳо чӣ муҷозоте муайян мешавад.
Ба иттилои Фаррух Рауфов, намояндаи Додситонии кулл, солҳои охир ҳолатҳои таҷовуз ба номус дар кишвар коҳиш ёфтааст, аммо шумораи "ҳаракатҳои зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ" боиси нигаронӣ мебошад.
Қурбониёни озори ҷинсӣ дар пайи хавф ва шарманда нашудан дар ҷомеа бештари ҳолатҳо хомуширо авло медонанд. Онҳое ки шикоят кардаанд, аз бепарвоии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ нисбат ба чунин шикоятҳо нигаронӣ мекунанд.
Соли 2018 пешниҳод шуд, ки ба Кодекси ҷиноӣ моддаи алоҳидае дар мавриди озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ ворид карда шавад. Пешниҳод аз ҷониби Додситонии кулл ва Додгоҳи олӣ дастгирӣ ёфт, аммо нақша ҳанӯз коркард нашудааст ва маълум нест, ки барои чунин амалҳо чӣ муҷозоте муайян мешавад.
Ба иттилои Фаррух Рауфов, намояндаи Додситонии кулл, солҳои охир ҳолатҳои таҷовуз ба номус дар кишвар коҳиш ёфтааст, аммо шумораи "ҳаракатҳои зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ" боиси нигаронӣ мебошад.
Қурбониёни озори ҷинсӣ дар пайи хавф ва шарманда нашудан дар ҷомеа бештари ҳолатҳо хомуширо авло медонанд. Онҳое ки шикоят кардаанд, аз бепарвоии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ нисбат ба чунин шикоятҳо нигаронӣ мекунанд.
Суръати мошин 120 км/с: мехостам худро аз он берун андозам.
“
Мадинаи 25-сола (ном иваз шудааст) аз шаҳри Душанбе борҳо мавриди дағалрафторӣ аз сӯйи ронандаҳои таксӣ қарор гирифтааст.
"Тирамоҳи соли 2017 тақрибан соатҳои 19:00 духтари холаам, ки дар наздикиҳои Фурӯшгоҳи марказӣ зиндагӣ мекунад, занг зада хоҳиш кард, ҳарчӣ зудтар ба наздаш биёям. Ман дар наздикии кинотеатри "Ватан" зиндагӣ мекунам. Зуд ба роҳ баромадам. Дар ин хатсайр таксиҳои зиёди "3" ва "8" ҳастанд, ки аксар вақт мусофиронро маҳз аз назди кинотеатри "Ватан" мешинонанд.
Ронанда бо ангуштонаш рақами 3-ро нишон дод, ман ӯро нигоҳ доштам. Медонистам, ки дар роҳи асосӣ рейдҳои зиёд мешавад ва аз ин хотир бештари ронандаҳо навиштаҷоти хатсайрро истифода накарда, бо ангуштонашон рақами хатсайрро нишон медиҳанд.
Дар мошин се ҷавон нишаста буд ва маълум буд, ки ҳамдигарро мешиносанд. Бо маҳзи нишастан ба ронанда роҳкиро дароз кардам, аммо рад карда гуфт, ки "ба мо пули ту лозим нест, духтарак. Ҳоло туро ба якҷо мебарем ва истироҳат мекунем".
Дар ин лаҳза тамоми вуҷуди маро тарс фаро гирифт. Дари мошин ба таври худкор баста шуд. Дар ҳоле ки аз тарс меларзидам, гуфтам: "Бародар, агар таксӣ набошӣ барои чӣ рақами 3-ро нишон додӣ?".
Ронанда ҷавоб дод: "Ту аблаҳ нестӣ, медонистӣ ки дар мошини кӣ мешинӣ, медонистӣ, ки мо таксӣ нестем. Ноз накун...".
Баъди ин суханҳо мошинро бо суръати 100-120 км/с ронд. Хоҳиши маро барои нигоҳ доштани мошин нодида гирифт, мисле ки ба ишораи нозири роҳ аҳамият надод. Аммо дар маркази шаҳр моро як нозири дигар интизор буд, ки ба миёнаи роҳ баромад ва мошинро нигоҳ дошт. Ман зуд аз мошин поин шуда, назди корманди БДА рафта, гуфтам, ки онҳо мехоҳанд маро ба куҷое баранд ва роҳкиро нагирифтанд. Ронанда зуд ба назди нозири роҳ омада, ба ӯ гуфт: "Э, ака, ин фоҳиша аст. Худаш ба мошин нишаст ва гуфт, ки куҷое меравед, ман ҳам меравам".
Ӯ бо ин ҳарфаш шаъну шарафи маро дар назди корманди БДА паст зад ва маро дар фоҳишагарӣ муттаҳам кард. Аммо ин ҳарфҳо барои ман аллакай ҳеч аҳамияте надоштанд, муҳим ин буд, ки аз мошин берун шудам. Вақте дидам, ки онҳо ба ҳамдигар баҳс доранд, зуд аз онҷо гурехтам ва ҳатто ба ёдам нарасид, ки рақами мошинро нигоҳ кардаву дар хотир бигирам. Ба истиснои чанд дугонаам, ин ҳодисаро ба касе нақл накардам, зеро медонистам, ки касе ба ман бовар намекунад, баръакс гунаҳкор ҳам мекунанд.
Бори дуввум, тирамоҳи соли 2018 боз ҳам ба чунин як ҳодиса дуҷор шудам. Шомгоҳ буд, ҳамроҳи дугонаам аз як чорабинӣ баромадем ва сӯйи хона роҳ гирифтем. Боз ҳам дар кӯчаи марказӣ. Дар роҳ мошин кам буд ва ман бояд ҳарчӣ зудтар хона мерафтам, чун модарам танҳо буд. Як таксӣ омад ва ронанда ба ман навиштаҷоти №8-ро нишон дод, ман нишастам. Шишаҳои мошин сиёҳ буд, ба маҳзи нишастан эҳсос кардам, ки боз ҳам хато кардаам. Боз ҳам дар дохили мошин се нафар нишаста буданд ва боз ҳам ронанда аз ман пул нагирифт. Айнан мисли ҳолати аввал. Аммо ин навбат марде ки дар нишастгоҳи қафо қарор дошт, дасташро дароз карда, кушиш кард, маро ламс кунад. Сахт тарсидам ва баланд пурсидам, ки "чӣ кор мекунед, барои чӣ ба ман даст мерасонед?" Ӯ гуфт, ки чизеро гум кардааст ва гӯиё ман болои он нишаста бошам. Ман гуфтам: "Мошинро нигоҳ дорем, ман мефароям". Ронанда бо лабханд гуфт, ки "меистем, аммо баъдтар...".
Мошин бо суръати 100-120 км/ ҳаракат мекард. Барои он ки боз ҳам ҳамон як иштибоҳро содир кардам, худамро бад дидам. Метарсидам ки агар ба хона наравам худам, модарам ва тамоми наздиконамро шарманда мекунам. Дар сарам фикрҳои бади зиёде чарх мезад. Баъдан, худро ба даст гирифтам ва вақте мошин аз маркази шаҳр бо суръати 120 км/с ҳаракат мекард, дарро боз карда, хостам худамро аз он берун партоям, ҳамин вақт ронанда мошинро нигоҳ дошт. Аз фурсат истифода намуда, аз мошин берун шудаму ба қафоям нигоҳ накарда, давидам. Вақте ба ҷойи амнтар расидам, таксӣ фармоиш додам ва то хона рафтам. Ин бор ҳам дар мавриди ҳодиса ба касе чизе нагуфтам... Тасмим гирифтам, ки дигар аз хизматрасониҳои ба қавле "таксиҳои сесомона" истифода намекунам.
Пас аз ҳодисаи аввал нисбати худам нафрат надоштам, зеро медонистам, ки ман гунаҳкор нестам ва аз рӯи нофаҳмӣ дар мошин нишастам. Дар оянда бояд таваҷҷуҳ кунам, ки ба кадом мошин мешинам. Аммо баъди ҳодисаи дуввум худамро бахшида натавонистам, зеро дониста, иштибоҳи аввалро такрор кардам.
Бо гузашти беш аз ду сол ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ муроҷиат накардам. Медонам ки ҳеч далеле барои собит кардани суханҳоям надорам, ҳатто рақами мошинро намедонам. Гузашта аз ин, бовар надорам, ки мақомот ҳатто бо доштани далелҳо ба нафъи ман ҷинояткоронро боздошт ва муҷозот мекунанд",-мегӯяд Мадина.
"Тирамоҳи соли 2017 тақрибан соатҳои 19:00 духтари холаам, ки дар наздикиҳои Фурӯшгоҳи марказӣ зиндагӣ мекунад, занг зада хоҳиш кард, ҳарчӣ зудтар ба наздаш биёям. Ман дар наздикии кинотеатри "Ватан" зиндагӣ мекунам. Зуд ба роҳ баромадам. Дар ин хатсайр таксиҳои зиёди "3" ва "8" ҳастанд, ки аксар вақт мусофиронро маҳз аз назди кинотеатри "Ватан" мешинонанд.
Ронанда бо ангуштонаш рақами 3-ро нишон дод, ман ӯро нигоҳ доштам. Медонистам, ки дар роҳи асосӣ рейдҳои зиёд мешавад ва аз ин хотир бештари ронандаҳо навиштаҷоти хатсайрро истифода накарда, бо ангуштонашон рақами хатсайрро нишон медиҳанд.
Дар мошин се ҷавон нишаста буд ва маълум буд, ки ҳамдигарро мешиносанд. Бо маҳзи нишастан ба ронанда роҳкиро дароз кардам, аммо рад карда гуфт, ки "ба мо пули ту лозим нест, духтарак. Ҳоло туро ба якҷо мебарем ва истироҳат мекунем".
Дар ин лаҳза тамоми вуҷуди маро тарс фаро гирифт. Дари мошин ба таври худкор баста шуд. Дар ҳоле ки аз тарс меларзидам, гуфтам: "Бародар, агар таксӣ набошӣ барои чӣ рақами 3-ро нишон додӣ?".
Ронанда ҷавоб дод: "Ту аблаҳ нестӣ, медонистӣ ки дар мошини кӣ мешинӣ, медонистӣ, ки мо таксӣ нестем. Ноз накун...".
Баъди ин суханҳо мошинро бо суръати 100-120 км/с ронд. Хоҳиши маро барои нигоҳ доштани мошин нодида гирифт, мисле ки ба ишораи нозири роҳ аҳамият надод. Аммо дар маркази шаҳр моро як нозири дигар интизор буд, ки ба миёнаи роҳ баромад ва мошинро нигоҳ дошт. Ман зуд аз мошин поин шуда, назди корманди БДА рафта, гуфтам, ки онҳо мехоҳанд маро ба куҷое баранд ва роҳкиро нагирифтанд. Ронанда зуд ба назди нозири роҳ омада, ба ӯ гуфт: "Э, ака, ин фоҳиша аст. Худаш ба мошин нишаст ва гуфт, ки куҷое меравед, ман ҳам меравам".
Ӯ бо ин ҳарфаш шаъну шарафи маро дар назди корманди БДА паст зад ва маро дар фоҳишагарӣ муттаҳам кард. Аммо ин ҳарфҳо барои ман аллакай ҳеч аҳамияте надоштанд, муҳим ин буд, ки аз мошин берун шудам. Вақте дидам, ки онҳо ба ҳамдигар баҳс доранд, зуд аз онҷо гурехтам ва ҳатто ба ёдам нарасид, ки рақами мошинро нигоҳ кардаву дар хотир бигирам. Ба истиснои чанд дугонаам, ин ҳодисаро ба касе нақл накардам, зеро медонистам, ки касе ба ман бовар намекунад, баръакс гунаҳкор ҳам мекунанд.
Бори дуввум, тирамоҳи соли 2018 боз ҳам ба чунин як ҳодиса дуҷор шудам. Шомгоҳ буд, ҳамроҳи дугонаам аз як чорабинӣ баромадем ва сӯйи хона роҳ гирифтем. Боз ҳам дар кӯчаи марказӣ. Дар роҳ мошин кам буд ва ман бояд ҳарчӣ зудтар хона мерафтам, чун модарам танҳо буд. Як таксӣ омад ва ронанда ба ман навиштаҷоти №8-ро нишон дод, ман нишастам. Шишаҳои мошин сиёҳ буд, ба маҳзи нишастан эҳсос кардам, ки боз ҳам хато кардаам. Боз ҳам дар дохили мошин се нафар нишаста буданд ва боз ҳам ронанда аз ман пул нагирифт. Айнан мисли ҳолати аввал. Аммо ин навбат марде ки дар нишастгоҳи қафо қарор дошт, дасташро дароз карда, кушиш кард, маро ламс кунад. Сахт тарсидам ва баланд пурсидам, ки "чӣ кор мекунед, барои чӣ ба ман даст мерасонед?" Ӯ гуфт, ки чизеро гум кардааст ва гӯиё ман болои он нишаста бошам. Ман гуфтам: "Мошинро нигоҳ дорем, ман мефароям". Ронанда бо лабханд гуфт, ки "меистем, аммо баъдтар...".
Мошин бо суръати 100-120 км/ ҳаракат мекард. Барои он ки боз ҳам ҳамон як иштибоҳро содир кардам, худамро бад дидам. Метарсидам ки агар ба хона наравам худам, модарам ва тамоми наздиконамро шарманда мекунам. Дар сарам фикрҳои бади зиёде чарх мезад. Баъдан, худро ба даст гирифтам ва вақте мошин аз маркази шаҳр бо суръати 120 км/с ҳаракат мекард, дарро боз карда, хостам худамро аз он берун партоям, ҳамин вақт ронанда мошинро нигоҳ дошт. Аз фурсат истифода намуда, аз мошин берун шудаму ба қафоям нигоҳ накарда, давидам. Вақте ба ҷойи амнтар расидам, таксӣ фармоиш додам ва то хона рафтам. Ин бор ҳам дар мавриди ҳодиса ба касе чизе нагуфтам... Тасмим гирифтам, ки дигар аз хизматрасониҳои ба қавле "таксиҳои сесомона" истифода намекунам.
Пас аз ҳодисаи аввал нисбати худам нафрат надоштам, зеро медонистам, ки ман гунаҳкор нестам ва аз рӯи нофаҳмӣ дар мошин нишастам. Дар оянда бояд таваҷҷуҳ кунам, ки ба кадом мошин мешинам. Аммо баъди ҳодисаи дуввум худамро бахшида натавонистам, зеро дониста, иштибоҳи аввалро такрор кардам.
Бо гузашти беш аз ду сол ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ муроҷиат накардам. Медонам ки ҳеч далеле барои собит кардани суханҳоям надорам, ҳатто рақами мошинро намедонам. Гузашта аз ин, бовар надорам, ки мақомот ҳатто бо доштани далелҳо ба нафъи ман ҷинояткоронро боздошт ва муҷозот мекунанд",-мегӯяд Мадина.
Ба андешаи ӯ, барои ҷилавгирӣ аз чунин амалҳо на танҳо ба Кодекси ҷиноӣ ворид кардани моддаи алоҳида лозим аст, балки бо ронандаҳои таксӣ машғулиятҳои омӯзишӣ бояд гузаронида шавад, то онҳо фаҳманд, ки амалҳои ғайриқонунии онҳо шаъну шарафи духтарони тоҷикро паст мезанад.
Дар навбати худ, ӯ ба духтарон тавсия медиҳад, ки пас аз шом ба танҳоӣ дар мошинҳо нашинанд, пеш аз савор шудан рақамҳои мошинро нависанд ё дар хотир бигиранд ва ба ягон нафари наздик ирсол кунанд.
"Агар дар таксӣ нишастед ба ягон нафари наздикатон занг зада, дар бораи таксӣ маълумот бидиҳед. Ронандаҳо аз ин чиз метарсанд. Агар фаҳмидед, ки ронанда шуморо ба дигар тараф мебарад, кушиш кунед, ки аз мошин берун шавед (ҳатто агар мошин дар ҳаракат бошад). Дар ин сурат, ронанда бо назардошти ин ки дурбинҳо ҳама чиро сабт мекунанд, аз тарс мошинро нигоҳ медорад",-илова кард ҳамсуҳбати мо.
Имрӯзҳо даҳҳо нафар дар шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҳолатҳои озори ҷинсиву ҷисмонӣ хабар медиҳанд. Тақрибан ду сол мешавад, дар Instagram гуруҳи «tellme_sister» фаъол аст, ки қурбониёни хушунати ҷинсӣ ва ҷисмониро муттаҳид сохта, даҳҳо қиссаро дар бораи чунин занону духтарон нашр кардааст.
Дар навбати худ, ӯ ба духтарон тавсия медиҳад, ки пас аз шом ба танҳоӣ дар мошинҳо нашинанд, пеш аз савор шудан рақамҳои мошинро нависанд ё дар хотир бигиранд ва ба ягон нафари наздик ирсол кунанд.
"Агар дар таксӣ нишастед ба ягон нафари наздикатон занг зада, дар бораи таксӣ маълумот бидиҳед. Ронандаҳо аз ин чиз метарсанд. Агар фаҳмидед, ки ронанда шуморо ба дигар тараф мебарад, кушиш кунед, ки аз мошин берун шавед (ҳатто агар мошин дар ҳаракат бошад). Дар ин сурат, ронанда бо назардошти ин ки дурбинҳо ҳама чиро сабт мекунанд, аз тарс мошинро нигоҳ медорад",-илова кард ҳамсуҳбати мо.
Имрӯзҳо даҳҳо нафар дар шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҳолатҳои озори ҷинсиву ҷисмонӣ хабар медиҳанд. Тақрибан ду сол мешавад, дар Instagram гуруҳи «tellme_sister» фаъол аст, ки қурбониёни хушунати ҷинсӣ ва ҷисмониро муттаҳид сохта, даҳҳо қиссаро дар бораи чунин занону духтарон нашр кардааст.
Мушкили озору азият дар таксиро чӣ тавр мешавад ҳал кард?
Ҷомеашинос Зулайхо Усмонова сабабҳои аслии озори ҷинсӣ ва ҷисмониро аз ҷониби мардон - дарки нокофии мушкилоти мавҷудаи ҷомеа, тарбияи нокофӣ, ба вижа ҷинсӣ ва гендерӣ, инчунин норасоии фарҳанг медонад.
Ба гуфтаи ӯ, феълан омори расмие перомуни хушунати ҷинсӣ вуҷуд надорад, аз ин рӯ вазъи умумиро пешниҳод кардан ғайриимкон аст. Вай мегӯяд, барои ҳалли ин мушкил зарур аст ки дар қонунгузорӣ моддаҳои зарурӣ дар бораи озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ ворид шуда, дар барномаҳои таълимии макотиби миёна дарси "Тарбияи ҷинсӣ" таълим дода шавад.
Ба гуфтаи ӯ, феълан омори расмие перомуни хушунати ҷинсӣ вуҷуд надорад, аз ин рӯ вазъи умумиро пешниҳод кардан ғайриимкон аст. Вай мегӯяд, барои ҳалли ин мушкил зарур аст ки дар қонунгузорӣ моддаҳои зарурӣ дар бораи озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ ворид шуда, дар барномаҳои таълимии макотиби миёна дарси "Тарбияи ҷинсӣ" таълим дода шавад.
Зулайхо Усмонова
Фото: личный архив
"Лозим аст ба одамон талқин шавад, ки хушунат як чизи бад аст, мардум бояд дарк кунанд, ки барои хушунати ҷинсӣ ва ҷисмонӣ метавонанд ба ҷавобгарӣ кашида шуда, бар ин асос муҷозот шаванд",-илова кард ҷомеашинос.
Ӯ муътақид аст, ки омӯзиши ронандаҳо ва манъи иртиботи ҷисмонӣ миёни ронанда ва мусофирон низ метавонад дар пешгирӣ аз озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ мусоидат кунад.
Рӯзноманигор Ниссо Расулова, ки солҳост ин мавзӯъро пайгирӣ мекунад ва вобаста ба ин мушкил пажуҳиш низ анҷом додааст, чунин мегӯяд:
Рӯзноманигор Ниссо Расулова, ки солҳост ин мавзӯъро пайгирӣ мекунад ва вобаста ба ин мушкил пажуҳиш низ анҷом додааст, чунин мегӯяд:
Ниссо Расулова
Фото: личный архив
"Таксӣ дар баробари лифт, таваққуфгоҳ, хушкашӯӣ, боғҳо ва гузаргоҳҳо ҷойест, ки занҳо аз ҳузур дар онҷо ҳарос доранд. Хурсандиовар аст, ки ҳоло ҳама чӣ бо мурури замон мувофиқ шудааст, дуруст аст, ки асосан ин чиз дар бузургшаҳрҳо дида мешавад, масалан замимаи мобилӣ ва GPS ҳастанд, ки тавассути он мешавад масир ё хатсайри ронандаро мушоҳида кард. Аммо баъзан ҳатто ин ҳам наметавонад монеи рафтори баъзе мардон шавад. Танҳо бо роҳи муҷозоти воқеӣ ва ҷавобгарӣ барои ин ё он амалу рафтор пеши роҳи чунин корҳоро гирифтан мумкин аст. Агар духтаре дар таксӣ мавриди бадрафторӣ қарор гирифт, бояд мутмаин бошад, ки вақте дар ин бора ҳарф зад ба ӯ ёрӣ мерасонанд, на ин ки худи ӯро маҳкум мекунанд. Мутаассифона чунин як рӯз ҳанӯз наздик нест. Дар кишвари мо виктимблейминг, яъне гунаҳкорсозии худи ҷабрдида хеле рушд кардааст. Зуд ба маҳкум кардан шурӯъ мекунанд, ки рафтори ноҷо дошт, либоси нодуруст пӯшид, баланд механдид. Ин ҳама баҳона аст. Ҳеч марде набояд марзи инфиродии занҳоро убур кунад, ҳатто агар зан машрубот нӯшидаву либоси таҳпӯшаш намоён бошад",-мегӯяд рӯзноманигор.
Ба андешаи хабарнигори низомӣ Хуршед Назаров, барои дучор нашудан ба озору азияти ҷинсиву ҷисмонӣ занону духтаронро лозим аст аз таксиҳои фармоишӣ истифода намоянд, зеро вақте таксӣ фармоиш медиҳанд, кормандони ширкат медонанд, ки кадом таксӣ аст, ба куҷо ҳаракат мекунад ва дар сурати сар задани ягон мушкил фармоиши онҳо метавонад ҳамчун далел истифода шавад.
Ӯ ҳамчунин таъкид намуд, ки насби "дурбини сабти мошин" дар таксӣ, таваҷҷуҳ ба таксӣ ҳангоми нигоҳ доштан, ба хотир гирифтани рақами қайди давлатии он ва истифодаи телефони мобилӣ ҳангоми зарурат низ роҳҳои таъмини амнияти шахсӣ ҳангоми истифода аз таксӣ мебошанд.
Ӯ ҳамчунин таъкид намуд, ки насби "дурбини сабти мошин" дар таксӣ, таваҷҷуҳ ба таксӣ ҳангоми нигоҳ доштан, ба хотир гирифтани рақами қайди давлатии он ва истифодаи телефони мобилӣ ҳангоми зарурат низ роҳҳои таъмини амнияти шахсӣ ҳангоми истифода аз таксӣ мебошанд.
Хуршед
Назаров
Назаров
Фото: личный архив
"Масалан, барои таъмини амнияти ронандаҳо дар таксиҳои Русия дурбинҳои назоратӣ насб шудааст ва тамоми ончиро, ки бо ронанда рух медиҳад, сабт мекунад. Дар сурати зарурат ронанда сабтҳоро ҳамчун далел пешниҳод мекунад",-мегӯяд Назаров.
Ба гуфтаи вай, мусофироне, ки аз хизматрасонии таксиҳои фармоишӣ истифода мебаранд, ҳангоми ба миён омадани нофаҳмӣ бо ронанда метавонанд бо оператор тамос гирифта, шикоят кунанд. Аз ин рӯ, истифодаи телефони мобилӣ барои сабти ҳолати ба амаломада муҳим аст, инчунин мешавад бо садои худ таваҷҷуҳи атрофиёнро ба худ ҷалб сохт.
"Ширкатҳое ки хизматрасонии таксиро пешниҳод мекунанд бояд дар фикри интихоби дурусти ронандаҳо бошанд, яъне онҳо натанҳо бояд ба таҷрибаи ронандагии ӯ таваҷҷуҳ кунанд, балки ҳолномаи ӯро ҳам бидонанд. Агар ронанда ҳабс шуда бошад (барои таҷовуз ба номус ва монанди ин) ӯро набояд ба кор қабул кунанд",-илова кард Назаров.
Ба гуфтаи вай, мусофироне, ки аз хизматрасонии таксиҳои фармоишӣ истифода мебаранд, ҳангоми ба миён омадани нофаҳмӣ бо ронанда метавонанд бо оператор тамос гирифта, шикоят кунанд. Аз ин рӯ, истифодаи телефони мобилӣ барои сабти ҳолати ба амаломада муҳим аст, инчунин мешавад бо садои худ таваҷҷуҳи атрофиёнро ба худ ҷалб сохт.
"Ширкатҳое ки хизматрасонии таксиро пешниҳод мекунанд бояд дар фикри интихоби дурусти ронандаҳо бошанд, яъне онҳо натанҳо бояд ба таҷрибаи ронандагии ӯ таваҷҷуҳ кунанд, балки ҳолномаи ӯро ҳам бидонанд. Агар ронанда ҳабс шуда бошад (барои таҷовуз ба номус ва монанди ин) ӯро набояд ба кор қабул кунанд",-илова кард Назаров.
Хадамоти таксӣ амнияти мусофирони худро чӣ тавр таъмин мекунанд?
Дар посух ба дархости CABAR.asia ҶММ "Олуча Авто", ки бунёдгузори Olucha Taxi дар Тоҷикистон аст, таъкид мекунад, ки бо мақсади таъмини амнияти муштариёни худ онҳо дар ҳар воситаи нақлиёт таҷҳизоти GPS насб кардаанд. Ин ба операторон имкон медиҳад, ки дар низоми онлайн макони ҷойгиршавии ҳар ронандаро мушоҳида кунанд. Инчунин ба ҳар ронандаи ин ширкат SIM-корти хидматӣ дода шудааст, то ҳамеша имкони тамос гирифтанро дошта бошанд.
Дар ин ширкат ҳамчунин гуфтанд, ки муштариён метавонанд аз хизматрасонии "Ронандаи зан", "Ронандаи хомӯш" ва "Таксӣ бо нишастгоҳи кӯдакона" истифода намоянд.
Дар ҷавоби ширкат ба дархости мо гуфта мешавад, ки барои нақзи қоидаи ҳаракат дар роҳ ва бадрафторӣ бо мусофирон ронандаҳоро аз ҷарима то қатъи шартномаи ҳамкорӣ таҳдид мекунад.
Дар нома инчунин омадааст, ширкат дар шабакаи иҷтимоии "Facebook" саҳфаи расмӣ дорад, ки муштариён метавонанд аз хизматрасонии нохуби ронандаҳои ширкат шикоят кунанд. Ин шикоятро ширкат ҳамчун дархости расмӣ қабул мекунад. Муроҷиат дар навбати аввал барои гузаронидани тафтиш дар дохили ширкат асос мешавад. Дар сурати тасдиқ шудани далелҳо нисбат ба ронанда муҷозотҳои дар боло зикршуда татбиқ мегарданд.
Ба иттилои "Олуча Авто" давоми 2-3 соли ахир "аз ҷониби муштариёни ширкат тақрибан ягон шикояти вобаста ба озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ аз сӯйи ронандаҳои ширкат нисбат ба занону духтарон нарасидааст, бо истиснои як-ду ҳолати рафтори нодуруст аз тарафи ронандаҳо. Нисбат ба ронандаҳое, ки ин амалҳоро анҷом додаанд, тибқи тартибу қоидаи дохилӣ чораандешӣ шуд".
Дар ҳамин ҳол, гуфта мешавад, ки тақрибан ҳамарӯза ҳолатҳои нофаҳмӣ миёни муштариёну ронандаҳо ҷой доранд, ки асосан ба сари вақт ҳозир нашудани воситаи нақлиёт марбутанд. Дархостҳои зиёд дар мавриди баргардонидани ҷизҳои фаромушшуда дар воситаҳои нақлиёт ҳастанд.
Бештарини фармоишҳои таксӣ аз ҷониби аҳолӣ ба субҳ ва шом рост меояд, шикоятҳо дар мавриди амалҳои ғайриқонунии ронандаҳо бошад, аксаран аз тарафи занҳо мерасанд.
Дар ин ширкат ҳамчунин гуфтанд, ки муштариён метавонанд аз хизматрасонии "Ронандаи зан", "Ронандаи хомӯш" ва "Таксӣ бо нишастгоҳи кӯдакона" истифода намоянд.
Дар ҷавоби ширкат ба дархости мо гуфта мешавад, ки барои нақзи қоидаи ҳаракат дар роҳ ва бадрафторӣ бо мусофирон ронандаҳоро аз ҷарима то қатъи шартномаи ҳамкорӣ таҳдид мекунад.
Дар нома инчунин омадааст, ширкат дар шабакаи иҷтимоии "Facebook" саҳфаи расмӣ дорад, ки муштариён метавонанд аз хизматрасонии нохуби ронандаҳои ширкат шикоят кунанд. Ин шикоятро ширкат ҳамчун дархости расмӣ қабул мекунад. Муроҷиат дар навбати аввал барои гузаронидани тафтиш дар дохили ширкат асос мешавад. Дар сурати тасдиқ шудани далелҳо нисбат ба ронанда муҷозотҳои дар боло зикршуда татбиқ мегарданд.
Ба иттилои "Олуча Авто" давоми 2-3 соли ахир "аз ҷониби муштариёни ширкат тақрибан ягон шикояти вобаста ба озори ҷинсӣ ва ҷисмонӣ аз сӯйи ронандаҳои ширкат нисбат ба занону духтарон нарасидааст, бо истиснои як-ду ҳолати рафтори нодуруст аз тарафи ронандаҳо. Нисбат ба ронандаҳое, ки ин амалҳоро анҷом додаанд, тибқи тартибу қоидаи дохилӣ чораандешӣ шуд".
Дар ҳамин ҳол, гуфта мешавад, ки тақрибан ҳамарӯза ҳолатҳои нофаҳмӣ миёни муштариёну ронандаҳо ҷой доранд, ки асосан ба сари вақт ҳозир нашудани воситаи нақлиёт марбутанд. Дархостҳои зиёд дар мавриди баргардонидани ҷизҳои фаромушшуда дар воситаҳои нақлиёт ҳастанд.
Бештарини фармоишҳои таксӣ аз ҷониби аҳолӣ ба субҳ ва шом рост меояд, шикоятҳо дар мавриди амалҳои ғайриқонунии ронандаҳо бошад, аксаран аз тарафи занҳо мерасанд.
Сарвари кулли ҶММ "Сайёҳон" Таҳмина Саминова, муассиси яке аз ширкатҳои мусофиркашонии кишвар – "Рахш Таксӣ" дар ҷавоб ба дархости CABAR.asia вобаста ба чораҳои марбут ба амнияти мусофирон, гуфт, онҳо амнияти муштариёни худро тавассути воситаи нақлиёти махсус, ки бо дурбини назоратӣ муҷҷаҳаз шудааст, таъмин мекунанд. Он ҳамарӯза фаъолияти таксии марбут ба ширкатро дар масири ҳаракат назорат намуда, қабули шикоят ва пешниҳоди мусофиронро вобаста ба хизматрасонӣ тавассути маркази иттилоотӣ таъмин мекунад.
Инчунин таъкид гардид, ки бар пояи омори ширкат, давоми 2-3 соли охир ягон шикояти марбут ба хушунати ҷинсӣ ва ҷисмонӣ аз ҷониби ронандаҳои "Рахш таксӣ" ворид нашудааст.
Масъулини ин ширкат бо далели "сири тиҷоратӣ" ба бархе саволҳои мо посух нагуфтанд. Аз ҷумла, ба саволи мо дар мавриди имконоте, ки дар оянда барои таъмини амнияти мусофирон роҳандозӣ мешавад, ҷавоб гуфтанд, ки "шеваи беҳтарин аллакай мавҷуд аст, яъне қабули шикоятҳо тавассути маркази иттилоотӣ".
Инчунин таъкид гардид, ки бар пояи омори ширкат, давоми 2-3 соли охир ягон шикояти марбут ба хушунати ҷинсӣ ва ҷисмонӣ аз ҷониби ронандаҳои "Рахш таксӣ" ворид нашудааст.
Масъулини ин ширкат бо далели "сири тиҷоратӣ" ба бархе саволҳои мо посух нагуфтанд. Аз ҷумла, ба саволи мо дар мавриди имконоте, ки дар оянда барои таъмини амнияти мусофирон роҳандозӣ мешавад, ҷавоб гуфтанд, ки "шеваи беҳтарин аллакай мавҷуд аст, яъне қабули шикоятҳо тавассути маркази иттилоотӣ".
Танҳо лозим аст, ки пулис кор кунад
Ба иттилои ВКД-и Тоҷикистон давоми соли 2019 ва нуҳ моҳи соли 2020 барои озори ҷисмонии занону духтарон дар ҷойҳои ҷамъиятӣ бар асоси моддаи 237 "Авбошӣ" нисбат ба мардон 174 парвандаи ҷиноӣ боз шудааст.
"Соли 2019 тибқи моддаи 138 "Таҷовуз ба номус" – 46 парванда, моддаи 139 "Ҳаракати зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ" – 43 парванда, моддаи 140 "Маҷбур намудан ба ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ" – 9 парванда, моддаи 141 "Алоқаи ҷинсӣ ва дигар ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ бо шахсе, ки ҳанӯз ба синни шонздаҳсолагӣ нарасидааст" – 9 парванда, моддаи 142 "Ҳаракати бадахлоқона" – 3 парвандаи ҷиноӣ боз шудааст. Давоми 9 моҳи соли 2020 тибқи ҳамаи ин моддаҳо 74 парванда боз шудааст",-гуфта мешавад дар ҷавоби ВКД ба номаи мо.
Наврӯз Одинаев, ҳуқуқшинос ва раҳбари ширкати ҳуқуқии "Ҳимоя" мегӯяд, дар қонунгузории кишвар бандҳое ҳастанд, ки ҳолатҳои озору бадрафторӣ ба он дуруст меояд.
"Соли 2019 тибқи моддаи 138 "Таҷовуз ба номус" – 46 парванда, моддаи 139 "Ҳаракати зӯроварии дорои хусусияти шаҳвонӣ" – 43 парванда, моддаи 140 "Маҷбур намудан ба ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ" – 9 парванда, моддаи 141 "Алоқаи ҷинсӣ ва дигар ҳаракати дорои хусусияти шаҳвонӣ бо шахсе, ки ҳанӯз ба синни шонздаҳсолагӣ нарасидааст" – 9 парванда, моддаи 142 "Ҳаракати бадахлоқона" – 3 парвандаи ҷиноӣ боз шудааст. Давоми 9 моҳи соли 2020 тибқи ҳамаи ин моддаҳо 74 парванда боз шудааст",-гуфта мешавад дар ҷавоби ВКД ба номаи мо.
Наврӯз Одинаев, ҳуқуқшинос ва раҳбари ширкати ҳуқуқии "Ҳимоя" мегӯяд, дар қонунгузории кишвар бандҳое ҳастанд, ки ҳолатҳои озору бадрафторӣ ба он дуруст меояд.
Навруз Одинаев
Фото: личный архив
"Аз ин рӯ, нахуст мизони вазнинии ҳар ҳолати алоҳидаро муайян бояд кард. Ҳар кадоми онро дар алоҳидагӣ дида мебароем",-таъкид мекунад ҳуқуқшинос.
Ҳолати аввал – дашном додан дар ҷойҳои ҷамъиятӣ, бидуни ҳамла ва таҳдидҳои хашин.
Масалан, дар кӯча як ҷавон ба духтари ношиносе мегӯяд, "Духтарак ман мехоҳам, ки...", "Духтарак ман туро...", "Паҳ, чӣ хел духтари хушрӯӣ, рафтем..." ва ба ин монанд. Ин ҳаракатҳо нишонаҳои нақзи ҳуқуқеро доранд, ки дар моддаи 460-и Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии ҶТ "Майдаавбошӣ" зикр шудааст.
Ба гуфтаи Наврӯз Одинаев, бар асоси ин модда ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо – аз 30 то 45 доллари ИМА (1 нишондиҳанда – 55 сомонӣ-ред.) ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз панҷ то понздаҳ шабонарӯз ҷазо таъйин карда мешавад.
"Ҳолати дигарро мебинем",-мегӯяд ҳуқуқшинос,- "таҳдиди истифодаи зӯроварӣ бо дағалона вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ.
Масалан, ҷавон бепарда ва дар ҳузури ҳама ба таҳқири духтар мепардозад ва таҳдид мекунад, ки ӯро мерабояд ё таҷовуз мекунад. Ин ҳаракат нишонаҳои ҷинояти дар қисми 1-и моддаи 237-и Кодекси ҷиноии ҶТ пешбинигардидаро дорад – "Авбошӣ, яъне дағалона вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ, ки дар беэҳтиромӣ нисбат ба ҷамъият зоҳир мегардад ва бо зӯроварӣ ба шаҳрвандон ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ". Барои ин амал ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо (аз 2207,49 то 4414,98 доллари ИМА) ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад",-илова мекунад Наврӯз Одинаев.
Ҳолати аввал – дашном додан дар ҷойҳои ҷамъиятӣ, бидуни ҳамла ва таҳдидҳои хашин.
Масалан, дар кӯча як ҷавон ба духтари ношиносе мегӯяд, "Духтарак ман мехоҳам, ки...", "Духтарак ман туро...", "Паҳ, чӣ хел духтари хушрӯӣ, рафтем..." ва ба ин монанд. Ин ҳаракатҳо нишонаҳои нақзи ҳуқуқеро доранд, ки дар моддаи 460-и Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии ҶТ "Майдаавбошӣ" зикр шудааст.
Ба гуфтаи Наврӯз Одинаев, бар асоси ин модда ба андозаи аз ҳафт то даҳ нишондиҳанда барои ҳисобҳо – аз 30 то 45 доллари ИМА (1 нишондиҳанда – 55 сомонӣ-ред.) ҷарима ё ҳабси маъмурӣ ба мӯҳлати аз панҷ то понздаҳ шабонарӯз ҷазо таъйин карда мешавад.
"Ҳолати дигарро мебинем",-мегӯяд ҳуқуқшинос,- "таҳдиди истифодаи зӯроварӣ бо дағалона вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ.
Масалан, ҷавон бепарда ва дар ҳузури ҳама ба таҳқири духтар мепардозад ва таҳдид мекунад, ки ӯро мерабояд ё таҷовуз мекунад. Ин ҳаракат нишонаҳои ҷинояти дар қисми 1-и моддаи 237-и Кодекси ҷиноии ҶТ пешбинигардидаро дорад – "Авбошӣ, яъне дағалона вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ, ки дар беэҳтиромӣ нисбат ба ҷамъият зоҳир мегардад ва бо зӯроварӣ ба шаҳрвандон ё таҳдиди истифодаи зӯроварӣ". Барои ин амал ҷарима ба андозаи аз панҷсад то як ҳазор нишондиҳанда барои ҳисобҳо (аз 2207,49 то 4414,98 доллари ИМА) ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ҷазо дода мешавад",-илова мекунад Наврӯз Одинаев.
Инчунин ба гуфтаи ӯ, ҳаракати бадахлоқона (нишон додани олоти ҷинсӣ, даст расонидан ва ғ.ҳ.) нисбат ба шахсоне, ки ба синни 16-солагӣ нарасидаанд, нишонаҳои ҷинояти дар қисми 1-и моддаи 142-и Кодекси ҷиноӣ пешбинишуда – "Анҷом додани ҳаракати бадахлоқона нисбат ба шахсе, ки баръало ба синни шонздаҳсолагӣ нарасидааст"-ро дорад.
Барои ин амал бо маҳдуд кардан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад. Ҳамин амал нисбат ба шахси ба 14-солагӣ нарасида, бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз 2 то 5 сол ҷазо дода мешавад.
"Тавре мебинем, аз нигоҳи ҳуқуқӣ дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёрҳое ҳастанд, ки мешавад онро дар нисбати ашхосе, ки дар муносибат бо занону духтарон "авбошсиратӣ" мекунанд, татбиқ намуд. Масъалаи дигар ин аст, ки механизми татбиқи ин меъёрҳо мукаммал нашудааст, андеша дорад ҳуқуқшинос. – Барои ба ҷавобгарӣ кашидани чунин афрод аввалан дарёфти аризаи шахсони ҷабрдида ва ё намояндагони қонунии онҳо лозим аст, дуввум, собит кардани далели бадрафторӣ метавонад душвор бошад, агар духтар танҳо буда, шоҳиде набошад ва ё ҳаракатҳои анҷомшуда дар дурбини назоратӣ сабт нашуда бошанд".
Барои ин амал бо маҳдуд кардан аз озодӣ ба мӯҳлати то ду сол ё бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба ҳамин мӯҳлат ҷазо дода мешавад. Ҳамин амал нисбат ба шахси ба 14-солагӣ нарасида, бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз 2 то 5 сол ҷазо дода мешавад.
"Тавре мебинем, аз нигоҳи ҳуқуқӣ дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон меъёрҳое ҳастанд, ки мешавад онро дар нисбати ашхосе, ки дар муносибат бо занону духтарон "авбошсиратӣ" мекунанд, татбиқ намуд. Масъалаи дигар ин аст, ки механизми татбиқи ин меъёрҳо мукаммал нашудааст, андеша дорад ҳуқуқшинос. – Барои ба ҷавобгарӣ кашидани чунин афрод аввалан дарёфти аризаи шахсони ҷабрдида ва ё намояндагони қонунии онҳо лозим аст, дуввум, собит кардани далели бадрафторӣ метавонад душвор бошад, агар духтар танҳо буда, шоҳиде набошад ва ё ҳаракатҳои анҷомшуда дар дурбини назоратӣ сабт нашуда бошанд".
Ба гуфтаи ҳуқуқшинос, механизми татбиқи ин меъёрҳо, инчунин муҳофизати занону духтарон пештар аз ҳама ба мақомоти милиса вобаста аст.
Агар кормандони милиса ба аввалин, ҳатто шикояти шифоҳии занону духтарон вокуниш нишон дода, ҳуқуқвайронкунандаҳоро барои пурра маълум кардани ҳолат ба шӯъбаи милиса баранд, сабаб мешавад, ҷавононе, ки ҳаракатҳои ноҷо кардаанд, аз такрори он ҳазар кунанд.
Агар кормандони милиса ба аввалин, ҳатто шикояти шифоҳии занону духтарон вокуниш нишон дода, ҳуқуқвайронкунандаҳоро барои пурра маълум кардани ҳолат ба шӯъбаи милиса баранд, сабаб мешавад, ҷавононе, ки ҳаракатҳои ноҷо кардаанд, аз такрори он ҳазар кунанд.
Таҳиякунандагони лонгрид:
Муаллифон:
Зульфия Раисова,
Назигуль Жусупова,
Мазхаб Джумъа,
Ирина Матвиенко
Назигуль Жусупова,
Мазхаб Джумъа,
Ирина Матвиенко
Муҳаррири лонгрид:
Наталья Ли
Муаллифони идея:
Зульфия Раисова
Дастан Аккожа
Муаллифони идея:
Зульфия Раисова
Дастан Аккожа
Гирдоварандаи қиссаҳо:
Исмаил Карыпов,
Фарангис Давронова,
Вера Сухина,
Анастасия Черепанова,
Дастан Аккожа,
Кирилл Флаймен,
Молдир Албан
Фарангис Давронова,
Вера Сухина,
Анастасия Черепанова,
Дастан Аккожа,
Кирилл Флаймен,
Молдир Албан
Аккос:
Насиба Каримова
Тарроҳ:
Карина Толмачева
Тарроҳ:
Карина Толмачева
Лонгрид дар доираи маъракаи иттилоотии "Амният дар таксиҳои Осиёи Марказӣ" таҳия шуд.
